Asıl ve Alt İşverenin Arabuluculuğa Birlikte Katılma Zorunluluğu Anayasa Mahkemesi Kararı ile Kaldırıldı 23 Ekim 2025

Karara konu itiraz, Adana 6. İş Mahkemesi tarafından yapılan başvuru üzerine gündeme gelmiştir. Başvuru kararında özetle; iş sözleşmesi feshedilen işçinin bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmasının yasal bir yükümlülük olarak öngörüldüğü, bu başvurunun işe iade davası açılabilmesi bakımından dava şartı niteliği taşıdığı belirtilmiştir. İtiraz konusu kuralla, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde arabuluculuk başvurusunun her ikisine birden yapılması şartı getirilmiş, böylece işçiye asıl işvereni araştırma külfeti yüklenmiştir.

Başvurucu mahkeme, bu düzenlemenin işçiye "asıl işvereni tespit etme" yükümlülüğü getirdiğini, bu durumun kimi hâllerde mümkün olamayabileceğini ve bu nedenle işçinin işe iade davası açmasının zorlaştığını ileri sürmüştür. Ayrıca, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin yargılama safhasında tespit edilmesi hâlinde arabulucuya başvuru şartı gerçekleşmediği için davanın usulden reddedileceği, bu durumun işçi açısından adil yargılanma ve mahkemeye erişim hakkına ölçüsüz bir müdahale oluşturduğu ifade edilmiştir. Bu gerekçelerle, itiraz konusu kuralın Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan mahkemeye erişim hakkını ölçüsüz şekilde sınırlandırdığı iddiasında bulunulmuştur.

Anayasa Mahkemesi kararında, söz konusu düzenlemenin temel amacının işe iade davalarında taraf sıfatı karmaşasını önlemek ve asıl işveren ile alt işveren arasında doğabilecek uyuşmazlıkların arabuluculuk sürecinde eş zamanlı olarak çözülebilmesini sağlamak olduğunu vurgulamıştır. Bu yaklaşımın hem usul ekonomisi hem de yargılamada etkinlik bakımından önemli olduğuna dikkat çekilmiştir. Ayrıca Mahkeme, devletin yargılama usullerini belirleme konusunda takdir yetkisine sahip olduğunu, bu yetkinin kullanımıyla getirilen söz konusu şartın ölçüsüz bir müdahale niteliğinde olmadığını ifade etmiştir

Anayasa Mahkemesi ayrıca, söz konusu sorunun mevcut hukuk düzeni içerisinde aşılabilir olduğunu gerekçe olarak belirtmiştir. Nitekim 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Tarafta iradî değişiklik" başlıklı 124. maddesinde, bir davadaki taraf değişikliğinin kural olarak karşı tarafın açık rızasıyla yapılabileceği; ancak maddi hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan hâllerde hâkimin karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliğini kabul edebileceği düzenlenmiştir. Ayrıca, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayanması hâlinde de hâkimin rıza aramaksızın taraf değişikliğini kabul edebileceği hükme bağlanmıştır. Mahkeme, bu düzenleme sayesinde asıl işveren-alt işveren ilişkisinden habersiz olan veya bu ilişkinin geçersiz ya da muvazaalı olduğunu bilmeyen işçinin işe iade davasını yanlış tarafa yöneltmesi hâlinde taraf değişikliğine imkân tanındığını, böylece işçinin dava açma süresini kaçırma riskinin ortadan kaldırıldığını gerekçe olarak ifade etmiştir.
 

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 3. maddesinin (15) numaralı fıkrasının Anayasa'nın 13. ve 36. maddelerine aykırı olduğuna ve iptal talebine karar vermiştir. Böylece, işe iade taleplerinde alt işverenle birlikte asıl işveren aleyhine başvuruda bulunma zorunluluğu ortadan kalkmıştır.
 

Kararın tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/ 2025/ 10/20251017-10.pdf