E-Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Kapsamındaki Değişiklikler 17 Temmuz 2022

1. Kanun Kapsamı Dışında Bırakılan Hususlar

Getirilen düzenlemeler uyarınca Kanunun uygulanmasında Aracı Hizmet Sağlayıcı veya Hizmet Sağlayıcı olarak kabul edilmeyecek olanların kapsamı genişletilmiş olup (i) Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu, Türk Sivil Havacılık Kanunu, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, Bankacılık Kanunu, Sigortacılık Kanunu, Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ve Elektronik Haberleşme Kanunu ile kuruluş ve faaliyetleri düzenlenen ve bu kanunlara göre yetkilendirilerek münhasıran yetkilendirildikleri konularda faaliyet gösterenler ile (ii) Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında münhasıran şans ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler Kanun kapsamında Aracı Hizmet Sağlayıcı veya Hizmet Sağlayıcı kabul edilmeyecektir.

2. Hukuka Aykırı İçeriklerin Bildirilmesi Yükümlülüğü
 

Kanun'un 9. Maddesi kapsamında Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın, (i) Hizmet Sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin ve hizmetin hukuka aykırı olmasından sorumluluğu ile (ii) Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın bilgisi dahilindeki hukuka aykırılıkları ilgili kamu kurumlarına bildirme yükümlülüğü düzenlenmiştir.

Bu doğrultuda diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça Aracı Hizmet Sağlayıcı, Hizmet Sağlayıcı tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı hususlardan sorumlu olmayacaktır. İşbu hukuka aykırılıktan ve/veya hak sahiplerinin fikri mülkiyet haklarının ihlalinden haberdar olması durumunda Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın içeriği yayından kaldırarak bu hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır.

3. Sağlayıcıların Kişisel Verilerin Korunmasından Sorumluluğu

Aracı Hizmet Sağlayıcıların ve Hizmet Sağlayıcıların; (i) Kanun çerçevesinde yapmış oldukları işlemler nedeniyle elde ettikleri kişisel verilerin saklanmasından ve güvenliğinden sorumluluklarını ve (ii) kişisel verileri ilgili kişinin onayı olmaksızın üçüncü kişilere iletmelerinden ve başka amaçlarla kullanmalarından sorumluluklarını özel olarak düzenleyen Kanunun 10. Maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu doğrultuda belirtilen sorumluluklar yönünden kişisel verilerin korunmasına ilişkin diğer mevzuat hükümlerinin uygun düştüğü ölçüde uygulanmaya devam edileceği söylenebilecektir.
 

4. Ticaret Bakanlığı'nın Düzenleme Yetkisi

Kanun m. 11 kapsamında gerçekleştirilen düzenleme neticesinde, Ticaret Bakanlığı'na elektronik ticaretin gelişimi için düzenlemelerde bulunma, aracılık sözleşmesinde yer alacak zorunlu unsurları belirleme, ticari elektronik ileti gönderen kişilerin abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'ndan alma, denetim yapma ve bilirkişiyi tayin yetkisi tanınmıştır. Aynı maddenin üçüncü fıkrasına eklenen cümle uyarınca Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Hizmet Sağlayıcılara 10 yıl süre ile defter ve kayıt saklama yükümlülüğü de getirilmiştir.

5. Cezai Hükümler

Kanun'un 12. Maddesine eklenen düzenlemeler uyarınca Kanun'un 9. maddesi, 11. Maddesi, Ek 1. Maddesi, Ek 2. Maddesi, Ek 3. Maddesi ve Ek 4. maddesinde ilgili yükümlülüklerin düzenlendiği maddelere atıf yapılarak 10.000-TL, 100.000-TL, 500.000-TL, 250.000-TL, 1.000.000-TL, 10.000.000-TL, 20.000.000-TL tutarlarında ve katlamalı idari para cezaları öngörülmüş olup işbu para cezalarını ikame etme yetkisi Bakanlığa tayin edilmişse de işbu yetki merkezde ilgili genel müdürlüğe, taşrada ise il müdürlüklerine devredilebilecektir.

6. Haksız Ticari Uygulamaların Belirlenmesi
 

Kanun'a eklenen ek 1. Madde uyarınca elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacağı düzenlenmiş olup Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın; aracılık hizmeti sunduğu Hizmet Sağlayıcı'nın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilmektedir. Şu durumların her halükarda haksız ticari uygulama sayılacağı belirtilmiştir:

• Hizmet Sağlayıcı'ya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz olarak yapılmaması,
• Hizmet Sağlayıcı'nın kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması,
• Hizmet Sağlayıcı ile olan ticari ilişkinin koşullarının aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da bu sözleşmenin açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir kılınmaması,
• Aracılık sözleşmesinde, Hizmet Sağlayıcı'nın aleyhine geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkân sağlayan herhangi bir hükme yer verilmesi,
• Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği hâlde Hizmet Sağlayıcı'dan bedel alınması,
• Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği hâlde ya da ilgili mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle Hizmet Sağlayıcı'nın sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması şeklindedir.
   

7. Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri

Kanun kapsamında getirilen yeni düzenlemelerden biri olan ek 2. Madde ile Aracı Hizmet Sağlayıcıların yükümlülükleri belirlenmiş olup bu maddede belirtilen yükümlülüklere aykırılık halinde Kanun m. 12 uyarınca idari para cezası düzenlemelerine de yer verilmiştir.

Tüm Aracı Hizmet Sağlayıcılar yönünden belirlenen yükümlülükler şunlardır;

1. Elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içindeki kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunmamak veya bu malların satışına aracılık etmemek, farklı ortamlarda satışa sunulan bu malların bulunduğu ortamlar arasında erişim imkânı sunmamak ve birbirinin tanıtımını yapmamak,
2. Hizmet Sağlayıcının Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelerdeki bilgilere, satışın yapıldığı elektronik ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkân sağlamak,
3. Aracı Hizmet Sağlayıcı veya Hizmet Sağlayıcı'nın yazılı şekilde ya da elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanını almadan bunların Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi'ne ("ETBİS") kayıtlı alan adlarının ana unsurunu oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmamak,
4. Hizmet Sağlayıcı'nın tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği belgeler üzerinden veya ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulamak şeklindedir.

Yukarıda belirtilen genel yükümlülüklere ek olarak; bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10.000.000.000 Türk Lirası, 30.000.000.000 Türk Lirası ve 60.000.000.000 Türk Lirasının üzerinde olan,  iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 adedin üzerinde bulunan Aracı Hizmet Sağlayıcıları yönünden öngörülen ilave yükümlülükler de maddenin 2. , 3. ve 4. fıkralarında düzenlenmiştir. Bu yükümlülüklere aykırılık durumunda da idari para cezaları gündeme gelebilecektir.
 

8. Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri

Kanuna eklenen ek 3. Madde uyarınca Hizmet Sağlayıcılarının; olumlu irade beyanı yazılı şekilde ya da elektronik ortamda alınmadığı sürece, ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin ETBİS'e kayıtlı alan adının ana unsurunu oluşturan tescilli markasını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmaları yasaklanmıştır. Ek olarak, Kanunda belirtilen yükümlülüklere aykırılık durumunda Ek madde 2'nin ilgili bentlerine atıf yapılarak işbu hükümlerin kıyasen uygulanacağı belirtilmiştir.

9. Elektronik Ticaret Lisansı

Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10.000.000.000 Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 adedin üzerinde olan Aracı Hizmet Sağlayıcılarının faaliyete devam edebilmeleri için Bakanlıktan lisans alma ve var olan lisanslarını yenileme yükümlülüğü öngörülmüştür. İşbu lisansa ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça yayımlanacak olan ikincil düzenlemeler ile detaylandırılacağı belirtilmiş olup Ek 4. Madde kapsamında lisansa yönelik olarak düzenlenen ana hususlar şu şekildedir;
 

• Başvurular, hadlerin aşıldığı tarihi izleyen takvim yılının; yenileme başvurusu ise eşikler aşıldığı sürece her takvim yılının mart ayı içinde yapılacaktır.
• Lisans verilmesi veya yenilenmesi için öngörülen tek şart, lisans ücretinin peşin olarak ödendiğine dair belgenin lisans alma veya yenileme başvurusu sırasında ibraz edilmesidir.
• Ek 4. Maddenin 3. Fıkrasında belirlenen eşikler uyarınca lisans bedeli belirlenecektir.

Ek olarak getirilen yeni düzenleme kapsamında; münhasıran Aracı Hizmet Sağlayıcı'nın markasını taşıyan ürünlerin, bayilik ve acentelik gibi sözleşmeler kapsamında satışa sunulduğu elektronik ticaret pazar yerleri işbu elektronik ticaret lisansına tabi olmayacaktır.

Hizmet Sağlayıcıların ek 3. Madde ve Aracı Hizmet Sağlayıcılarının ek 4. madde kapsamındaki lisans alma yükümlülüklerinin 1/1/2025 tarihinden itibaren yerine getirilmesi gerekmektedir. Ek 4. Madde uyarınca bu tarihe dek lisans sahibi olmayanların faaliyetlerine devam etmeleri mümkün olmayacaktır.
 

10. Uyum Süreci ve Yeniliklerin Yürürlük Tarihleri

Kanuna eklenen geçici 2. Madde uyarınca 07.07.2022 tarihi itibariyle;

• Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden Aracı Hizmet Sağlayıcıların yazımızın 7. Maddesinin (i) bendinde sayılan yükümlülüklerini 01.01.2024 tarihine dek tamamlaması,
• İlgili kanunları uyarınca banka veya elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu Aracı Hizmet Sağlayıcıların, Kanunun ek 2. maddesinin 4. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan yükümlülüklerini 01.01.2024 tarihine dek tamamlaması,
• İlgili kanunları uyarınca eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan, taşıma işi organizatörlüğü yapan veya posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu Aracı Hizmet Sağlayıcılar, Kanunun ek 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinde yer alan yükümlülüklerini 01.01.2024 tarihine dek tamamlaması gerekmektedir.

07.07.2022 tarihinden önce akdedilen ve bu tarihten itibaren 6 ay içinde bu Kanuna uygun hâle getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz kalacaktır. Geçersizlik yaptırımının gündeme gelmemesi yönünden ilgili tarihler dikkate alınmak suretiyle aracılık sözleşmelerinin Kanun hükümleri ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.

Elektronik ticaretin düzenlenmesi yönünden Aracı Hizmet Sağlayıcılar ve Hizmet Sağlayıcılara ilişkin önemli yükümlülükler öngören işbu regülasyon kapsamında; ihlallere ilişkin belirlenen idari para cezaları, lisans alma mecburiyeti, haksız ticari uygulamaların tespiti ve hukuka aykırı içeriklerin bildirilmesi yükümlülükleri düzenlenmiştir. Kanuna getirilen işbu değişiklikler genel itibariyle 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek olup bu genel yürürlük tarihi uygulamasının istisnasını oluşturan Ek 2. maddenin 2. fıkrasının (b) bendi ve 10. fıkrası ile ek 4. maddenin 6. fıkrası 1/1/2024 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu doğrultuda Kanun çerçevesinde gerçekleştirilen yeni düzenlemelere uyumun ilgili yükümlülük yönünden belirtilen tarihlerinde gerçekleştirilmesi idari para cezası müeyyidesi ve hak kayıplarının meydana gelmemesi yönünden önem arz etmektedir.