Elektrikli Araçlara İlişkin Şarj Hizmeti Yönetmeliği Yayınlandı! 18 Nisan 2022

A. Şarj Ağı İşletmeciliğine İlişkin Usul ve Esaslar

Yönetmeliğin 4. Maddesi kapsamında şarj ağı işletmeciliği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (“Kurum”) alınan şarj ağı işletmeci lisansı (“Lisans”) kapsamında yürütülecektir.

Lisans başvurusunda bulunma ve şarj hizmeti sunma yönünden Yönetmelik kapsamında kısıtlamalara yer verilmiştir. Buna göre, elektrik piyasasında faaliyet gösteren ve tarifesi düzenlemeye tabi olan lisans sahibi tüzel kişiler, bu lisansa başvuruda bulunamayacak ve şarj hizmeti sunamayacaklardır.

Mevzuata aykırı olarak şarj ağı işletmeciliğinin yapılması durumunda ilgili kişi hakkında, Elektrik Piyasası Kanunu’nun (“Kanun”) 16. Maddesi uyarınca öngörülen yaptırımlar uygulanacaktır.

B. Lisans Başvurusunun Usulü, Değerlendirilmesi ve Sonuçlandırılması

Yönetmelik kapsamında lisans başvurusunda bulunacak tüzel kişinin;

• Anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmuş olması,
• Kamu iktisadi teşebbüsleri tarafından yapılan başvurular hariç, asgari sermayesinin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (“Kurul”) 10853 sayılı kararı gereğince 4.500.000,00-TL’den az olmaması,
• Anonim şirket olarak kurulmuş olması halinde, borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olması ve şirketin borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay çıkarmaması zorunludur.

Yukarıda açıklanan koşulları sağlayan tüzel kişiler, 18.04.2022 tarihinden itibaren yalnızca EPDK Başvuru Sistemi vasıtasıyla başvuruda bulunabileceklerdir. Kurum tarafından yayınlanan 07.04.2022 tarihli bilgilendirme metni uyarınca, elden veya posta yolu ile gerçekleştirilen başvurular dikkate alınmayacaktır.

Bu kapsamda başvurucunun başvuru yapmaya yetkili kıldığı kişi veya kişilere ait yetki belgelerinin aslının ya da noter onaylı bir nüshasının, https://www.epdk.gov.tr/ Detay/ Icerik/ 5-12653/ sarj-agi-isletmeci-lisansi-basvurusu-hakkinda adresinde yer alan dilekçe formatına uygun olacak şekilde elden veya posta yoluyla Kurum’a sunulması gerekmektedir. Söz konusu başvuru, Kurumun ön değerlendirmesini takiben değerlendirmeye alınma tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Kurul tarafından nihai karara bağlanacak olup lisansa bağlı hak ve yükümlülükler, lisansta belirtilen tarihten itibaren geçerli olacaktır. Karara binaen lisans sahibinin ticaret unvanı, tescilli marka ve lisans süresi bilgileri Kurum’un internet adresinde ilan edilecektir.

C. Lisans Bedeli

Yönetmelik m. 11 uyarınca lisans bedelleri; lisans alma, lisans tadili ve lisans sureti çıkartma işlemleri ile yıllık lisans bedellerinden oluşmakta olup 10895 sayılı Kurul kararı uyarınca, 2022 yılında uygulanacak olan lisans alma bedeli 300.000,00-TL; lisans tadil bedeli 14.000,00-TL ve lisans sureti çıkartma bedeli 3.000,00-TL olarak belirlenmiştir. Lisans bedelleri, her yıl Aralık ayı sonuna dek Kurul tarafından belirlenerek internet sitesinde ilan edilecektir.

Ek olarak, Yönetmelik m. 11/6 uyarınca 01.01.2028 tarihine dek lisans sahiplerinden yıllık lisans bedeli tahsil edilmeyecektir.

D. Lisans Süresi, Tadili ve Sona Ermesi

Yönetmeliğin 12. Maddesi gereğince lisans, en fazla 49 yıl için verilecektir. Bu süre, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en erken dokuz ay ve en geç üç ay önce Kurum’a iletilecek talep üzerine uzatılabilecektir.

Yönetmelik gereği Lisans, lisans süresinin bitiminde tebligat yapılmaksızın kendiliğinden sona erer buna ek olarak  lisans, Kurul kararıyla da sona erdirilebilir.  Kurul kararı ile lisansın sona erme nedenlerinden başlıcaları şu şekildedir;

• Lisans sahibinin iflasının kesinleşmesi,
• Lisans sahibinin, birleşme ve devralma işlemi haricinde, tüzel kişiliğinin sona ermesi,
• Lisans sahibinin talep etmesi

E. Lisans Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri

Lisans sahibinin oluşturacağı şarj ağı, lisans sahibince bizzat veya onun tarafından düzenlenen sertifikalar kapsamında işletilen, halka açık ve ticari faaliyet yürütülen özel şarj istasyonlarından oluşmaktadır. Bu kapsamda lisans sahibi, lisansının geçerlilik tarihinden itibaren 6 ay içinde en az 50 adet şarj ünitesinden ve en az 5 farklı ilçedeki şarj istasyonundan oluşan şarj ağını oluşturmakla yükümlüdür. Şarj ünitelerine ilişkin gerekli donanımsal özellikler ise Yönetmelik m. 15’te düzenlenmiştir.

Yönetmelik devam eden maddeleri kapsamında düzenlenmiş olan hak ve yükümlülüklerden başlıcaları şunlardır;

• Ülke genelinde şarj hizmeti sunma hakkı,
• Şarj istasyonu kurma ve işletme hakkı,
• Düzenlediği sertifikalar kapsamında şarj istasyonu kurdurma ve işlettirme hakkı,
• Kullanıcılar ile sadakat sözleşmesi yapabilme hakkı,
• Şarj hizmetini, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin Yönetmelik’te belirtilen istisnalar hariç sürekli, kaliteli ve kesintisiz olarak sağlama yükümlülüğü,
• Kullanıcı şikayetlerine ilişkin kayıtların iki yıl süre ile muhafaza edilmesi yükümlülüğü,
• Hizmet kapsamında toplanan verilerin hizmetin verildiği tarihten itibaren en az 5 yıl süreyle muhafaza edilmesi yükümlülüğü,
• Kullanıcı şikâyetlerinin kaydedildiği ve takip edilebildiği kanalların tesis edilmesi ve taleplerin on beş iş günü içerisinde sonuçlandırılarak kullanıcının bilgilendirilmesi yükümlülüğü

Yönetmelik Lisans sahibinin, şarj ağına yeni bir şarj istasyon eklemesi veya şarj ağından şarj istasyonu çıkarmak istemesi durumunu da düzenlemiş olup Yönetmelik, bu hallerde Kurum’a başvuru / bildirim şartı getirmektedir.

F. Lisans Sahibi Tarafından Verilecek Sertifikalar ve Şarj İstasyonları

Yönetmelik m. 20 uyarınca lisans sahibi, üçüncü kişilerce şarj istasyonu kurulması ve işletilmesi ile şarj istasyonunun kendi şarj ağına bağlı olarak çalışması için sertifika düzenleyebilmektedir. Kanun koyucu, düzenlenen sertifikanın süresini her halükarda lisans sahibinin lisansının geçerlilik süresi ile sınırlandırmıştır. Ek olarak, şarj istasyonu işletmecisi, sertifika düzenleyenin gözetimi ve denetimi kapsamında faaliyette bulunacak olup istasyonun Kurum veya yetkililerce denetlenmesi de söz konusu olabilecektir.

Yönetmelik kapsamında şarj istasyonu, bir veya birden fazla şarj ünitesinden meydana gelebilecek olup sağlanacak şarj hizmetinin bir şarj ağına bağlı olarak yürütülmesi gerekmektedir. Bununla birlikte Yönetmeliğin 5. Maddesi uyarınca, özel şarj istasyonlarının ve kullanıcıların ticari faaliyet göstermeksizin kendi ihtiyacı için kurduğu şarj ünitelerinin bir şarj ağına bağlanmaları zorunlu kılınmamıştır.

Ticari faaliyet gösterecek olan şarj istasyonlarının şarj hizmeti sunmaya başlayabilmesi için öncelikle iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olmaları gerekmektedir.

G. Fiyatlandırma

Elektrik Piyasası Kanunu’nun Ek 5. Maddesinde yer alan haller saklı olmak kaydıyla, şarj hizmeti fiyatının serbestçe belirlenmesi esastır. Şarj hizmeti fiyatı, elektrikli araca aktarımı yapılan birim enerji fiyatı (TL/kWh) cinsinden uygulanacaktır. Yönetmeliğin 25.maddesi kapsamında uygulanan şarj hizmeti karşılığında, şarj hizmeti fiyatı esas alınarak hesaplanan bedel dışında bağlanma bedeli, işlem başlatma bedeli, şarj ekipmanı kullanımı bedeli gibi her ne ad altında olursa olsun ayrı bir bedel talep edilemez.

Kurum şarj hizmeti kapsamında düzenlenen faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin şarj hizmetlerini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde üç ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat tespitine ve gerekli tedbirlerin alınmasına yetkilidir.

H. Şarj Hizmetinin Kullanıcılar Yönünden Değerlendirilmesi

Yönetmelik m. 27 uyarınca kullanıcıların, şarj hizmeti sunan halka açık tüm şarj istasyonlarından eşit durumdaki diğer kullanıcılarla aynı koşullarda hizmet alması esastır.   

Yönetmelik kapsamında öngörülen bir diğer husus da sadakat sözleşmesi olup bu sözleşme kullanıcının başvurması üzerine elektrikli araç kullanıcısı ile şarj ağı işletmecisi arasında, hizmetin belirli avantajlar dahilinde edinilmesi amacı ile akdedilmektedir.

Ek olarak, Kurum tarafından şarj ağlarının tamamında yer alan halka açık şarj istasyonlarının coğrafi konumları, şarj ünitesi sayıları, güçleri ve tipleri, soket sayıları ve tipleri ile uygunluk durumlarının, ödeme yönteminin ve şarj hizmeti fiyatlarının yayımlandığı bir serbest erişim platformu kurulacaktır.

I. Sonuç

Netice itibariyle elektrikli araçların kullanımının çevreci bir anlayış ile adım adım artırıldığı bu günlerde, gerçekleştirilen uyum çalışmaları çerçevesinde Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında fiyatlandırma, lisans, denetim ve sertifikasyon gibi pek çok hususa yasal bir zemin kazandırılmıştır. Bu doğrultuda, şarj hizmeti sağlayan kişilerin 02.08.2022 tarihine dek durumlarını Yönetmelik’te belirtilen yasal zemine uygun hale getirmeleri gerekmektedir.

Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde tanzim edilerek elektrikli araçlara ilişkin şarj hizmeti sunumunda önemli bir yasal zemin oluşturan Yönetmeliğin, çevre hukuku alanında birçok regülasyonun da öncüsü olabileceği kanaatindeyiz. Yönetmelik metnine https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuat? Mevzuat No= 39454& Mevzuat Tur= 7& Mevzuat Tertip= 5 adresinden erişim sağlanması mümkündür.