Finansal Yeniden Yapılandırma Sözleşmesini De Düzenleyen Torba Yasa Mecliste Kabul Edildi 22 Temmuz 2019

7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (“Kanun”) başta vergi kanunları ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda değişiklikler yapmayı amaçlamaktadır.

Bankacılık Kanunu’na eklenen geçici 32. madde ise Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşması (“Sözleşme”) düzenlenmekte ve borçlu firmaların borçlarının yeniden yapılandırılması amaçlanmaktadır.

Belirtmek isteriz ki Kanun 17 Temmuz 2019 tarihinde Meclis onayından geçmekle birlikte henüz Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmamıştır ve değişikliklere tabi olabilecektir.

Bu yazımızda; Kanun ile getirilen yeniden yapılandırma sürecine ilişkin sizlere bilgi vermek isteriz.

1) Yeniden yapılandırma kimleri kapsamaktadır?

Kanun ile Bankacılık Kanunu’nda yapılan değişiklik ile birlikte; Bankacılık Kanunu, Sigortacılık Kanunu, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile yatırım ortaklıkları hariç Sermaye Piyasası Kanunu’nun 35 inci maddesine tabi kuruluşlar dışında kalan Türkiye’de kurulu şirketler finansal yeniden yapılandırmadan yararlanabilecektir.

Yukarıda sayılan şirketler ile dernek, vakıf, gerçek kişi ve kamu kurum ve kuruluşları ise finansal yeniden yapılandırmadan yararlanamayacaktır.

Kapsam içinde kalan Şirketler dahil oldukları risk grubundaki diğer borçlularla bir bütün olarak veya kısmen yeniden yapılandırmaya tabi tutulabilir.

2) Sözleşme kimlerle imzalanacaktır?

Kapsam içinde kalan şirketlerle Sözleşmeyi bankalar, finansal Kiralama, faktoring ve finansman şirketleri, borçlulara doğrudan kredi kullandırmış olan yurt dışında kurulu bankalar ve finansal kuruluşlar, Türkiye’ye doğrudan yatırım yapan çok taraflı bankalar ve kuruluşlar, alacak tahsiline yönelik olarak bu alacaklılar tarafından kurulacak özel amaçlı şirketler ile Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları (“Alacaklı Kuruluşlar”) imzalayabilecektir. Dolayısıyla; borçlu şirketin bu sayılan şirketler dışında olan borçları yapılandırma kapsamına alınmayacaktır.

3) Sözleşme imzalanma şartları nelerdir?

Sözleşme; borçlu şirketlerin Alacaklı Kuruluşlar tarafından kullandırılmış olan kredilere ilişkin olarak alınacak tedbirlerle, geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve istihdama katkıda bulunmaya devam etmelerine imkân verilmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Finansal yeniden yapılandırma kapsamına alınacak borçluların mali durumlarının tespit edilmesi ve bu kapsamda borçlarının yeniden yapılandırılması sonucunda borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanacağına kanaat getirilmesi şarttır. Borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanamayacağına kanaat getirilen borçlular finansal yeniden yapılandırma kapsamına alınamaz.

Finansal yeniden yapılandırmalara ilişkin usul ve esaslar Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılan yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirlenecektir.

4) Borçluların mali durumunu kim tespit edecektir?

Finansal yeniden yapılandırma kapsamına alınacak borçluların mali durumunun tespiti ve finansal yeniden yapılandırmanın uygulanabilirliğine ilişkin değerlendirme; bağımsız denetim kuruluşlarına, Sözleşme kapsamında belirlenecek yeterli bilgi ve uzmanlığa sahip kuruluşlara veya borçlu tarafından kabul edilmesi hâlinde Alacaklı Kuruluşlara yaptırılacaktır.

5) Finansal yapılandırma kapsamında alınacak tedbirler nelerdir?

Finansal yeniden yapılandırmalarda;

kredilerin vadelerini uzatmak, kredileri yenilemek, ilave kredi vermek,
anapara, faiz, temerrüt faizi, gecikme cezaları ve kâr payları ile kredi ilişkisinden doğan diğer her türlü alacağı indirmek veya bunlardan kısmen veya tamamen vazgeçmek,
 teminat azaltmak, anapara, faiz veya kâr payı alacaklarını; kısmen veya tamamen iştirake çevirmek, özel amaçlı şirketler ile Sermaye Piyasası Kanuna göre kurulan yatırım fonlarına aynî, nakdî  ya da tahsil şartına bağlı bir bedel karşılığı devir veya temlik etmek,
borçlu ya da üçüncü kişilere ait aynî değerler karşılığında kısmen veya tamamen tasfiye etmek, satmak, bilanço dışına çıkarmak, diğer alacaklı kuruluşlar ve alacaklılarla birlikte hareket ederek protokoller yapmak gibi gerekli görülen tedbirler alınacaktır.

Yukarıda sayılan tedbirler sınırlı olarak sayılmadığından, bu sayılan tedbirler dışında kalan tedbirlerin de uygulanması mümkündür.

İcra ve İflas Kanunu’nun “rehinli malların muhafaza ve satışı ile finansal kiralama konusu malların iadesinin ertelenmesi” başlıklı maddesi Sözleşmeye konu mallar için kıyasen uygulanacaktır. Dolayısıyla; Sözleşmeye konu mallardan rehinli malların muhafaza altına alınması ve satışı, karardan itibaren bir yılı geçmemek üzere anılan maddede yer alan şartlarla ertelenebilecektir.

6) (Borçluların varlıklarının ve yükümlülüklerinin değeri nasıl tespit edilecektir?

Kredilerin teminatlarının ya da alacaklı kuruluşlar tarafından iştirak olarak edinilecek borçluların varlık ve yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerine ilişkin değerleme, taraflardan birinin talep etmesi durumunda, Sermaye Piyasası Kurulunca değerleme yapmaya yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından yapılır. Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları için sermaye piyasası mevzuatında yer alan değerlemeye ilişkin düzenlemeler saklıdır.

7) Finansal yapılandırma kapsamında vergilendirme nasıl olacaktır?

Finansal yapılandırma kapsamında imzalanacak Sözleşmede belirlenen esaslar uyarınca;

Yapılacak işlemler cezaevi harcı ve 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa göre alınan harçlardan (yargı harcı dâhil) ve düzenlenecek kâğıtlar (Çerçeve Anlaşmaları ve Sözleşmeler dahil) 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre alınan damga vergisinden
Alacaklı Kuruluşlar tarafından her ne nam altında olursa olsun tahsil edilecek tutarlar 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu gereği ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden,
Kullandırılan ve kullandırılacak krediler kaynak kullanımını destekleme fonundan müstesna olacaktır.

Ancak, bu istisnalar Alacaklı Kuruluşların Sözleşme kapsamındaki işlemleri dolayısıyla doğrudan veya dolaylı edindikleri varlıkları ve teminatları, alacaklı kuruluşların kendi aralarında veya borçluya devri hariç, elden çıkardıkları hâllerde uygulanmayacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan borçlulardan tahsil edilecek alacaklar için uygulanan istisna hükmü kanuni takibe alınma şartı aranmaksızın Alacaklı Kuruluşlara ilgili varlıklarını Sözleşmeler kapsamında devreden kurumlar ile bu suretle ilgili varlıkları devralan söz konusu Alacaklı Kuruluşların bu varlıkları satışından doğan kazançları hakkında da uygulanacaktır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda yer alan taşınmaz ve iştirak hisselerinin Alacaklı Kuruluşlara devrinde uygulanan istisna hükmü ilgili varlıkların Sözleşmeler kapsamında Alacaklı Kuruluşlara devir ve teslimi ile bu suretle ilgili varlıkları devralan Alacaklı Kuruluşların bu varlıkları devir ve tesliminde de uygulanacaktır.

Sözleşme hükümleri uyarınca tahsilinden vazgeçilen alacak tutarları Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre alacaklı için değersiz alacak, borçlu için ise vazgeçilen alacak olarak dikkate alınacaktır. Alacaklı Kuruluşlar tarafından dahil oldukları risk grubunda bulunan borçlularla yapılan yeniden yapılandırma işlemlerinde ise bu hüküm uygulanmayacaktır.

Finansal yeniden yapılandırma kapsamına alınan bir borçlunun borçlarının Sözleşmenin imza tarihini izleyen yılın başından itibaren iki yıl içerisinde tekrar finansal yeniden yapılandırmaya konu edilmesi hâlinde yukarıda sayılan vergi istisnaları ve teşvikler uygulanmayacaktır.

Sözleşmeler ile uygulamaya konulan işlemlerin gerçekleşmemesi hâlinde dahi, uygulanmış olan vergi, fon ve harç istisnaları geri alınamayacaktır.

8) Finansal yapılandırma kapsamında hangi teşvikler uygulanacaktır?

Sözleşmelere göre borçları yeniden yapılandırılan borçlular tarafından alınmış olan teşvik belgelerinin süreleri ve ihracat taahhüt süreleri ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde sağlanan kefaletleri de içermek üzere kredi garanti kurumları tarafından verilen garanti ve kefaletlerin süreleri, sözleşmeler ile belirlenen süreler kadar uzatılmış sayılacaktır.

9) Geçici madde ne kadar süre için yürürlükte kalacaktır?

Finansal yapılandırmayı düzenleyen ve Bankacılık Kanunu’na eklenecek olan geçici madde yayım tarihinden itibaren 2 (iki) yıl süreyle yürürlükte kalacaktır. . Bu süreyi iki yıl daha uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Her ne kadar geçici madde iki yıl süreyle yürürlükte kalacaksa da bu madde çerçevesinde imzalanacak olan Sözleşmeler ve sağlanan vergi istisnaları ve teşvikler imzalandıkları süre için geçici maddeden bağımsız olarak yürürlükte kalmaya devam edecektir.