Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik”te Yapılan Değişiklikler 13 Kasım 2018

İŞKUR Yönetim Kurulu’nun Kararı Olmalı
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin işyerinde yarattığı sonuçlar ne olursa olsun Yönetmeliğin 5.maddesinde düzenleme gereğince İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından alınmış bir karar olmadıkça bu sebeplerle yapılan kısa çalışma talepleri reddedilir.

“Zorlayıcı Sebepler”in Tanımı Genişletilmiştir:
“dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar”ın eklendiği hali ile zorlayıcı sebepler; İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır.

Kısa Çalışma Yapacak İşçilere İlişkin Listenin Verilme Zamanı Yeniden Belirlenmiştir:
İşyerinde kısa çalışma yapacak işçilere ait bilgilerin yer aldığı liste artık başvuru sırasında (manyetik ve yazılı ortamda yapılabilir) Kurum Birimine verilmiş olması gerekmektedir.

Kısa Çalışmanın Yapılacağı Zaman Aralığının Nasıl Belirleneceği Düzenlenmiştir.
İşyerinde hangi tarihler arasında kısa çalışma uygulanacağını “işyeri gelenekleri ve iş niteliğini dikkate alarak” belirleme yetkisi İşveren’e bırakılmıştır.

Kısa Çalışma Nedir, Başvuru Usulünde Nelere Dikkat Edilmeli?

Kısa Çalışma Nedir?
Özetle belirtmek gerekirse kısa çalışma; genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan zorlayıcı sebeplerle işyerindeki normal haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya faaliyetin geçici olarak tamamen ya da kısmen durdurulması halidir. Diğer şartların da mevcut olması halinde işyerinde en fazla 3 ay süre ile kısa çalışma yapılabilir.
*Bu süre Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
İşverenin uygun görülen talebine istinaden kısa çalışma kapsamına alınan ve gerekli şartları sağlayan işçilere, kısa çalışma döneminde çalışamadıkları süreler için Türkiye İş Kurumu tarafından İşsizlik Sigortası Fonundan en fazla 3 ay süre ile sağlanan gelir desteğidir.
*Bu süre Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.

Kısa Çalışma Hangi Şartlarda Gerçekleşebilir?
Kısa çalışma uygulamasına gidilebilmesinin şartlarını iki ana başlıkta toplamak mümkündür.
Sebepler:
• Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığına dair Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu tarafından karar alınmış isekısa çalışma uygulamasına gidilebilir.
Dolayısıyla eğer İŞKUR Yönetim Kurulu’nun kararı yoksa İşverenlerin kendiliğinden bu sebeplerle yapacakları kısa çalışma talebi reddedilecektir (Yön. Md.5/3).
• Deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar gibi işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, öngörülemeyen ve bertaraf edilmesi mümkün olmayan zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde de kısa çalışma uygulamasına gidilebilir. Bu ihtimalde İŞKUR Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.

İşyerinde Yarattığı Sonuçlar:
Sadece yukarıda yer verdiğimiz sebeplerin varlığı yeterli değildir. Bu sebeplerle birlikte ayrıca;
• İşyerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az 1/3 oranında azaltılmış ya da
• İşyerindeki faaliyetin en az 4 hafta süreyle kısmen veya tamamen durdurulmuş olması
gerekmektedir.

“Genel Ekonomik Kriz, Sektörel Kriz, Bölgesel Kriz” Nedir?
Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmeliğin 3.maddesine göre genel ekonomik kriz; ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumları ifade eder. Özetle bu durumun sadece belirli bir bölgede etkilerini göstermesi hali “Bölgesel Kriz”; sadece belirli sektörler üzerinde etkilerini göstermesi ise “Sektörel Kriz”dir.

Konkordatoya Başvurmak ya da Konkordato İlan Etmiş Olmak Kısa Çalışma Uygulamasından Faydalanabilmek İçin Yeterli Midir?
Yukarıda belirtildiği üzere; İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından “genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığı” yönünde alınmış bir karar olmadığı sürece bu ve benzeri sebeplerle yapılan başvurular Kurum tarafından reddedilecektir. Dolayısıyla İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından karar verilmediği sürece; konkordato için gerekli şartları taşıyor olmak, bu yönde başvuruda bulunmuş olmak ya da konkordato veya iflas ilan etmiş olmak kısa çalışma için yeterli değildir.

Kısa Çalışma İçin Çalışma Süresi Nasıl Azaltılmış Olmalıdır?
Kısa çalışma; işyerinin bir bölümünde veya tamamında haftalık çalışma sürelerinin “geçici olarak” ve “en az 1/3 oranında” azaltılması halinde gerçekleşebilir. Örneğin; haftalık çalışma süresi 45 saat olan bir işyerinde kısa çalışma uygulamasına gidilebilmesi için; haftalık çalışma süresinin “geçici olarak” en fazla 30 saat olacak şekilde azaltılmış olması gerekmektedir.
*Çalışma sürelerinin kalıcı olarak değiştirilmesi “esaslı değişiklik” olup kısa çalışma yapılmasına izin vermez.

Faaliyetin Kısmen veya Tamamen Durdurulması Suretiyle Kısa Çalışma Nasıl Uygulanır?
İşyerindeki faaliyetin en az 4 hafta süre ile kısmen veya tamamen durdurulması halinde de kısa çalışma gerçekleşebilir. Dört haftalık süre kesintisiz olabileceği gibi aralıklı da olabilir. Ancak faaliyetin durdurulduğu süre toplam 4 haftadan az olursa kısa çalışma ödeneğinden yararlanılamaz.

Kısa Çalışma Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yönetmeliğin 4.maddesine göre; İşverenin; kısa çalışma uygulaması için yasanın aradığı şartların işyerinde mevcut olduğuna dair delillerini ve kısa çalışma yapacak işçilerin listesini “Kısa Çalışma Talep” dilekçesiyle birlikte İŞKUR’un ilgili birimine sunması gerekir.
*İşyerinde toplu iş sözleşmesi varsa toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına da bu durum işveren tarafından yazılı olarak bildirilir.

Kısa Çalışma İçin İşçinin Rızası Aranır Mı?
Hayır. Kısa çalışma kararı İşveren tarafından alınır. Bunun için yasada belirlenen taşıyor olmak ve İşKur’dan kısa çalışma talebinde bulunmak yeterlidir.

Kısa Çalışma Kapsamına Alınan İşyerinde Çalışan Her İşçi “Kısa Çalışma Ödeneği”nden Faydalanabilir Mi?
Hayır. İşçinin kısa çalışma ödeneği alabilmesi için Yönetmeliğin 6.maddesine göre;

• İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde kesintisiz çalışmış olması ve son üç yıl içinde adına en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödenmiş olması,
• İşverenin kısa çalışma başvurusu ile Kurum’a bildirdiği isim listesinde adının yer alıyor olması
gerekmektedir.

Kısa Çalışma Dönemi İşçinin Kıdemine Esas Alınır Mı?
Kısa çalışma döneminde geçen süreler işçinin kıdemi ve kıdeme bağlı haklarının tespitinde çalışılmış sürelerdendir.

Kısa Çalışma Ödeneği Haczedilebilir Mi?
İş Kanunu md.35’e göre İşçilerin aylık “ücretlerinin” dörtte birinden fazlası haczedilemez. Ancak kısa çalışma ödeneği ise “ücret” değildir. Bu nedenle kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haczedilemez, bir başkasına devir ve temlik edilemez (Yön. Md. 7/10).

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmeliğe aşağıdaki link üzerinden ulaşabilirsiniz.